Op 28 augustus vieren we in Groningen het Groningens Ontzet
of De Achtentwintigste (wat de officiële benamingen zijn),
of De Achtentwintigste (wat de officiële benamingen zijn),
maar hier is het vooral bekend onder de naam Bommen Berend.
Terwijl dat laatste de bijnaam van de vijand was.
Al is het verkeerd, dat een feest naar
de vijand heet, het bekt gewoon lekker :-).
Sinds dit jaar (2015) is Gronings Ontzet nationaal erfgoed.
Vandaag ('s middags) wordt het feest tijdens een bijeenkomst
op het stadhuis bijgeschreven op de lijst van Het Nederlands
centrum voor volkscultuur en immaterieel erfgoed en
verbindt Unesco zijn naam aan de lijst.
Terwijl dat laatste de bijnaam van de vijand was.
Al is het verkeerd, dat een feest naar
de vijand heet, het bekt gewoon lekker :-).
Sinds dit jaar (2015) is Gronings Ontzet nationaal erfgoed.
Vandaag ('s middags) wordt het feest tijdens een bijeenkomst
op het stadhuis bijgeschreven op de lijst van Het Nederlands
centrum voor volkscultuur en immaterieel erfgoed en
verbindt Unesco zijn naam aan de lijst.
Ik als Haagse was vooral bekend met Leidens Ontzet en we
verkochten in de week van 3 oktober bij de Konmar,
dan ook Hutspot, wat hier echt bij hoort. Het gekke is, dat ik
nooit in Leiden ben geweest op 3 oktober.
Het vaandel van de Koninklijke Vereeniging
voor Volksvermaken die in Groningen de festiviteiten regelt/verzorgd.
Dit doen zij sinds 26 juni 1874.
Dit doen zij sinds 26 juni 1874.
Zij verzorgen ook altijd de Sinterklaasintocht.
Vanaf dat ik in 2004 in Groningen woon, heb ik elk jaar wel
Bommen Berend gevierd, behalve op die dagen dat ik moest
werken. Niet alle bedrijven zijn meer dicht op deze dag.
In Den Haag kregen we altijd vrij met Prinsjesdag (de scholen)
en hier zijn de scholen dus vrij met Bommen Berend.
Er zijn dan allerlei activiteiten in de stad en er is Kermis.
Het Rampjaar 1672 (erg bekend van geschiedenisles op school).
In dat jaar begon de Hollandse Oorlog en werd de Republiek der
Zeven Verenigde Nederlanden aangevallen door Engeland,
Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen.
In Groningen vond het beleg door Bernhard von Galen
(de bisschop van Münster) plaats.
In dat jaar hadden we nog de Juliaanse kalender en was
het op dat moment 17 augustus. Na een beleg van 5 weken, gaf de
In dat jaar hadden we nog de Juliaanse kalender en was
het op dat moment 17 augustus. Na een beleg van 5 weken, gaf de
bisschop zijn troepen de opdracht zich terug te trekken.
Niet minder dan 5000 bommen en granaten, duizenden zware keistenen,
ontelbare gloeiende kogels waren binnen de stad geworpen.
Aan de zijde van de vijand sneuvelden er 4600 man
en velen liepen tijdens het beleg over naar de Stad of naar elders.
De stad had nog geen 100 doden te betreuren.
Niet minder dan 5000 bommen en granaten, duizenden zware keistenen,
ontelbare gloeiende kogels waren binnen de stad geworpen.
Aan de zijde van de vijand sneuvelden er 4600 man
en velen liepen tijdens het beleg over naar de Stad of naar elders.
De stad had nog geen 100 doden te betreuren.
Het peerdenspul (foto uit 2012)
Het feest Bommen Berend, wordt vanaf 1700
(na de invoering van de Gregoriaanse kalender), op 28 augustus
gevierd. Alleen wanneer het op een zondag valt, dan
worden de festiviteiten verplaatst naar de zaterdag ervoor.
Sinds 1857 maken paarden een belangrijk
onderdeel uit van de festiviteiten.
Zo is er een paardenkeuring en zijn er drafwedstrijden.
De bisschop gebruikte veelvuldig kanonnen en bommen,
voor die tijd het modernste wapentuig, waarmee hij aanzienlijke
schade aanbracht binnen stadsmuren. Daardoor kreeg hij
de bijnaam Bommen Berend van de Groningers.
Carl von Rabenhaupt, zijn borstbeeld aan de zijkant
van het stadhuis, krijgt elk jaar op 28 augustus bloemen.
in de kleuren van de Groningervlag.
Dat is het eerste wat men doet op Bommen Berend.
Carl von Rabenhaupt was door de Drenten benoemd tot
Burgemeester van Groningen en drost van Drenthe.
Hij had ook al de leiding op zich genomen van de Groninger verdediging.
Rabenhaupt liet de omliggende veengebieden en de Drentse beekdalen
onder water zetten (geínundeerd).
Bommen Berend trok via de Hondsrug naar de stad,
over de eeuwenoude heerweg die van Groningen liep naar het
Westfaalse achterland.
De bommen van Bommen Berend raakten vooral de zuidkant van de stad,
terwijl het noorden van de stad buiten het bereik van zijn geschut
bleef. De nieuwe omwalling van de stad, die was aangelegd
bij de uitleg, bewees zijn waarde.
Op 17 augustus zag Von Galen zich genoodzaakt
zich terug te trekken, met slechts de helft van zijn 24.000
man tellende leger.
De Groninger zegepraal is voor Vondel
reden tot een lofzang en voor Den Haag een
lichtpunt in dit rampjaar, waarin de regering radeloos,
het volk redeloos en het land reddeloos lijkt.
"Atlas inter caput exulit urbes"
(Zij stak boven de voorname steden het hoofd uit,
schreef Vondel).
"Atlas inter caput exulit urbes"
(Zij stak boven de voorname steden het hoofd uit,
schreef Vondel).
De Engelsen worden door de Nederlandse vloot van zee
geveegd en het Franse leger strandt op de Hollandse
waterlinie en het Keulse leger loop vast in de Groninger modder.
Carel von Rabenhaupt, had zeker 20 zware kanonnen,
waaronder de befaamde Grootte Griet. Op de plek waar dit beroemde kanon
stond aan de zuidkant van de Grote Markt, zit nu het gelijknamige café.
,,Groote Griet" ben ik gehieten
om wijd en weer kan ik wel schieten.
Ik kreeg een kogel in mijn mond.
Ik schoot hem door de Haarder toren
en toen, nog zeven voet in de grond.
,,Groote Griet" is de naam
van dit enorme kanon.
Waarmee Rabenhaupt in 1672
De stad Groningen verdedigde
tegen de aanvallen van de
Bisschop van Münster. "
In het huidige stadhuis, in het gedeelte waar bezoekers normaal
niet kunnen komen. Hangt in het trappenhuis een gedicht
over een Berend die jarig is op Gronings Ontzet
In het Groninger Museum hangt een portret van Rabenhaupt
En ze hebben daar Groningen Noodmunten uit 1672 liggen,
die later functioneerden als herdenkingsmunten.
Op het stadhuis (sinds 1920), op de Grote Markt, hangt dit symbool
van het feest Bommen Berend met daarop het Peerdenspul
en een aantal bekende Groningers van vroeger.
Het schilderij is gemaakt door Otto Eerelman.
Otto Eerelman had al eerder iets getekend.
Bronnen:
-Wikipedia
- Dagblad van het Noorden
-Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken in Groningen
- www.geschiedenisbeleven.nl
- 'Rondblikken, van Bommen Berend tot Groninger bier' van J.A. Bodewes.
Otto Eerelman had al eerder iets getekend.
Namelijk deze herdenkingsprent '200 jaar Groningens Ontzet'
in 1872. (www.beeldbankgroningen.nl).
Bommen Berend wordt al gevierd vanaf 28 augustus 1673,
tot de Franse troepen in 1795 daar een einde aan maken.
Die willen namelijk niet, dat lokale historische gebeurtenissen
herdacht en gevierd werden.
In 1835 probeerde men het feest weer nieuw leven in te blazen.
Op 14 juli 1838 vroegen 125 ingezetenen de Raad van de stad om de
gedenkdag weer jaarlijks te mogen vieren. Dat mocht,
maar het gemeentebestuur deed niet mee en weigerde financiële steun.
Het zou tot 1854 duren, voordat er van stadswege enige subsidie
werd verleend. Toen al werd de dag afgesloten met vuurwerk.
Vanaf 1843 verscheen voor het eerst de harddraverij op het
programma. En vanaf 1851 vonden de eerste keuringen plaats.
En vanaf 1854 staat de kermis ook vast op het programma.
Er werd geen feest gevierd tijdens de cholera (1866) en
tijdens het oorlogsgevaar (1870).
Vanwege het uitbreken van WO I werd in 1914 geen
feest gevierd. Het jaar daarop wel weer, maar zonder
zomerkermis. Ook tijdens WO II werd er geen
Bommen Berend gevierd.
Bronnen:
-Wikipedia
- Dagblad van het Noorden
-Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken in Groningen
- www.geschiedenisbeleven.nl
- 'Rondblikken, van Bommen Berend tot Groninger bier' van J.A. Bodewes.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten