Theetijd op de Menkemaborg

Theestoof in de Voorkamer van de Menkemaborg

Tegen het einde van de 18e eeuw kwam de theestoof in zwang. Binnen in de theestoof zit een geelkoperen emmervormige binnenbak, die een komfoor met vuur bevat, waarop de theeketel werd warm gehouden. Het warm gehouden water werd gebruikt om daarmee de sterke thee uit het trekpotje tot de gewenste sterkte te mengen. 

Deze theestoof is van mahonie- en satijnhout met drie flauw gebogen slanke poten. Ze zijn bovenin verbonden door een cirkelvormige rand met koperen band. Aan deze rand zijn drie plaatsen voor het bevestigen van een koperen ketting. 

De gebogen satijnhouten spijlen komen onderin bijeen in een massief half- bolvormige bodem versierd met afwisselende banden van satijn- en mahoniehout. Onderaan is een ei-vormige knop bevestigd. 

In 1974 is dit meubel gerestaureerd door GJ Benniks. 

Geschenk van de erven UE Lewe van Nijenstein. 

Afkomstig van de Borg Dijksterhuis bij Pieterburen. 

De theestoof van dichtbij en van boven en thee-setting.

Extra noot: 

Citroenhout, afkomstig uit o.a India en Sri Lanka, wordt ook wel satijnhout genoemd en wordt soms verwisseld met de hierop gelijkende satijnhout uit Zuid-Amerika. Het hout is goudgeel van kleur. Citroenhout heeft niets met een citroenboom te maken. Het heeft zijn naam te danken aan de satijnglans die in het hout voorkomt. De licht glanzende houtsoort wordt vaak gebruikt voor meubels als fineer of inlegwerk. 

Rob Martens, Alida Pott en Carla Uithof

Uit het boekje Muziek voor twee vrouwen 

Hij stond alleen aan dek, lag afgemeerd 

en speelde accordeon, keek onafgebroken 

naar het ziekenhuis en hield zijn stoere vrouw 

in leven met zang en klank. 

 'Geef me nog één kobaltblauw 

schilderij, Alida. Geef me nog één dag 

met jou, we gaan varen, we gaan rijden, 

jij in de zijspan, ik aan het roer'. 

Over het water klonk het lied, Alida hield zicht vast 

aan het geluid uit de oneindigheid, maar haar kleur verdween. 

Een andere vrouw, een paar huizen verder,

    dacht: O, dat hij mijn minnaar was,

zijn tere stem zal mij beschermen. 

Hij speelde muziek voor twee vrouwen, onwetend 

dat hij de dood niet kon keren en de liefde kon halen.

~~~~

George speelde dit toen Ali met pleuritis, toen nog een ongeneeslijke ontsteking van het borstvlies, in het Diaconessenhuis lag. Op 23 december 1931 overleed zij. 

Ali & George kenden elkaar van de academie Minerva. Zij was toen oudejaars studente en 6 jaar ouder dan George. Zij stamde uit een aanzienlijke Groninger Koopmansfamilie. Zij verloren elkaar uit het oog, toen zij naar Den Haag verhuisde om daar les te nemen aan de Haagse Tekenacademie. Ze kwam terug naar Groningen in 1912 en gaf vanaf 1914 les aan de Kweekschool voor Onderwijzeressen. Daardoor ontmoette Ali en George elkaar weer.

Zij waren tegenstellingen in karakters. Hij was een 'roegbaainder' en zij  was een rustige, onafhankelijke persoonlijkheid, die precies wist wat zij wilde. Ook in hun schilderwerk waren ze totaal anders. Ze trouwden in 1922 en gingen wonen aan het Kattendiep, waar voor ons, nog niet zo heel lang geleden het Casino stond. In 1923 werd hun zoon Robert Gijsbert Egbert George geboren (voor mij bekend als Rob Martens) en in 1928 gevolgd door Mathieu Jan. 

Ali & George speelden beiden een prominente rol in De Ploeg en Alida ontwierp het logo/vignet. 

Martens verwerkte zijn verlies, door met De Alida te werken en te zeilen. En schilderde dit schilderij in 1932 *klik* 

In 1933 leerde hij Carolina Hermanna Uithof kennen. Carla Uithof was gescheiden en werkte. Zij was de vrouw die hem had horen spelen en zingen voor Ali. Carla kon de tjalk uit haar woning zien, die vaak afgemeerd lag bij de Museumbrug. In 1934 gingen ze samenwonen aan het Kattendiep, samenwonen was toen nog heel ongewoon. In 1937 trouwden zij met elkaar en kregen in 1941 een zoon. Carel Gijsbert George, die door zijn vader 'Benjamin' genoemd werd.

In de jaren '70 kwamen George & Carla beiden door gezondheidsredenen in het verzorgingstehuis Hoornse Heem terecht. George overleed in 1979 en Carla 13 dagen later, zij kon dit verlies niet aan. Na de uitvaart ceremonies werd hun beider as op hun uitdrukkelijke wens uitgestrooid boven de Waddenzee, waarop ze met de 'Alida' zo vaak hadden rondgezworven en waarvan ze zoveel hadden gehouden.  

Zelf heb ik alleen Rob Martens gekend vanaf 2012 toen ik bij het Noordelijk Scheepvaartmuseum kwam werken. Hij kwam regelmatig een bakkie doen en wist ontzettend veel. Toen hij overleed in 2017 werden op de Alida twee rouwkransen, die bij de uitvaart gebruikt waren, op het dek gelegd *klik* 

En extra leuk weetje is, dat de zus van George in de Brugstraat woonde en dat later George en Carla ook in de Brugstraat zijn komen te wonen. Daar waar nu nieuwbouw zit en D.E in zit, zat vroeger een oud pand met hoeden en petten. Zijn schip ligt op onze binnenplaats, dichtbij waar hij vroeger lag afgemeerd en waar Carla hem hoorde spelen voor Ali 💗. En in mijn beleving is dan de cirkel rond. 

Bronnen: de boeken 'Muziek voor twee vrouwen' 

en 'George Martens en Alida Pott leven en werken'. 

Museum is weer open en shoppen op de herenafdeling

De feestelijke ballonnenboog ivm de opening. 

Wat is het fijn, dat ook voor ons museumwerkers de Lockdown voorbij is.  Helemaal voor mij, want mijn werk is toch vooral achter de balie en in de museumwinkel. 

Nu heb ik het afgelopen half jaar mijzelf echt wel nuttig gemaakt en bijvoorbeeld onze gehele boekencollectie in de webwinkel gezet. Een Instagram-account aangemaakt voor de museumwinkel in maart en al leuk daardoor extra weten te verkopen. 

Door de verkoop online, wist ik een hoop ansichtkaarten te verkopen, waardoor ik ruimte in de molen kreeg. De ansichtkaarten van Jeska Verstegen vind ik onwijs leuk en doen mij denken aan Fiep Westendorp. Een aantal van haar kaarten konden de molen in. Ik maakte een reel van die kaarten en die werd veel bekeken op Insta *klik*

Daardoor ontdekte ik dat je een ander publiek bereikt met reels. En besloot nog wat filmpjes te maken, ter afwisseling van de foto's. Maar zichtbaar in beeld zijn is anders dan inspreken of een leuk muziekje er onder knallen en ik moest zo lachen om de bloopers, dat ik besloot die op mijn eigen account te zetten *klik*

En omdat we t/m 31 juli een kleine Ploeg-tentoonstelling hebben heb ik de Tjalk Alida laten afdrukken als ansichtkaart van het schilderij wat wij hebben, geschilderd door George Martens *klik* 

Verder is het heel fijn, weer bezoekers en klanten te mogen ontvangen. Er was zelfs een mevrouw zo geëmotioneerd dat ze eindelijk weer een museum kon bezoeken 💖dat raakt je hart. Zelfs een vaste klant kwam speciaal naar de winkel, om mij te begroeten. Hij had zelfs een boekje voor mij mee genomen van de kringloop, die hem iets voor mij leek. Ik liet hem een stapel tweedehandsboeken zien, die ik nog moet plaatsen en ik liet hem de nieuwste boeken in ons assortiment zien. En hij kocht een boek. 

Ik merk dat ik overal weer zin in heb. Voelde mij het afgelopen jaar een werkloze met een baan ofzo. Gelukkig kon ik wel thuiswerken, maar alleen maar thuiswerken blijkt dus niet mijn ding. Maar nu we weer open zijn en ik weer overal zin in heb, werk ik thuis ook weer meer 😄 iets met geen maat weten houden 😉, maar dit komt wel weer. 

Mijn zoon moet natuurlijk weer wennen, dat ik niet meer constant thuis ben en hij kwam mij vrijdag van het werk halen om samen te gaan lunchen en daarna gingen we nette herenschoenen voor hem kopen en een wit overhemd. En het is even wennen om dan niet meer op de kinderafdeling te lopen, maar op de herenafdeling 😊. We zijn geslaagd en hebben voor de zekerheid ook gewone schoenen gehaald, maar zijn huidige schoenen moet hij maar ff naar zijn oude school aan. Binnenkort gaat hij kennis maken op het voortgezet onderwijs en gaan we ook wat dat betreft een nieuwe fase in. 

#zakinaschrijft Misthoorn

 Voor het Noordelijk Scheepvaartmuseum schrijf ik op regelmatige basis een stukje onder de noemer #zakinaschrijft 

Deze week is het over de enorme schelp van de kroonslak, die als misthoorn werd gebruikt. 

https://www.facebook.com/Noordelijk.Scheepvaartmuseum/posts/5634336923307916

Boeken gelezen in 2020

 

Een selectie van de mooiste boeken van 2020

De vet/schuin gedrukte zijn de mooiste en of leukste boeken en die in het donkerblauw (19 stuks) las ik in de zomervakantie en de rode (31 stuks) tijdens de eerste Lockdown. Het lukte mij voor het eerst om 100 boeken in een jaar te lezen. Het werden totaal 104 gelezen boeken!

Ik gebruik nu de app Goodreads, maar helaas staan daar, net zoals in Hebban, niet alle boeken in. Maar in het jaar overzicht van Goodreads kom ik gemiddeld op 215 pagina's en het dikste boek (1024 blz) was Anna Karenina van Tolstoy. Echt, een boek waar ik al jaren mee bezig ben geweest en mij maar niet kon boeien. Tot ik de vertaling las, dit jaar van Hans Boland, met zijn manier van schrijven was het beter te behappen, maar ik ergerde mij groen en geel aan Anna. Kitty was meer een vrouw die ik mocht. 

Het dunste Koningsschip over Michiel de Ruyter met 29 blz. 

Ik heb nog steeds wat moeite met Engels lezen. Vroeger liet ik Engels als vak vallen, omdat ik er niets van bakte. In het Engels praten gaat mij tegenwoordig beter af en het Engels lezen is vooruit gegaan dankzij Instagram. Maar een echt gesprek voeren.... kost me heeeeeeeeel veeeeeeel energie. 

Ik las dit jaar 2 Engels talige boeken. Ik kreeg ook een aanbod om gratis een Engels boek te lezen. Het was een leuk boek, maar ik redde het niet binnen de tijd. Het e-book verdween, dus mocht het ooit vertaald worden naar het Nederlands hoop ik het als nog eens te gaan lezen. De Engelse boekjes waren: The dragon in the library & Father Sergius. 

Ik las 5 boeken van Hella S Haase en 4 van Geert Mak. Zij zijn daardoor de meest gelezen auteurs van het afgelopen jaar. En met beiden ben ik nog niet klaar, dus komend jaar zal ik weer het één en ander van hen lezen. 

Verder las ik 5 klassiekers en 14 Maritime boeken, die laatste komt dus door mijn werk (alweer). 😊

* Dwalen door Amsterdam met Simon Carmiggelt - S. Carmiggelt. 

* Als Beale Street kon praten - James Baldwin

* Piraten gaan niet naar school - Alan Mac Donald & Magda Brol

* De kaper, de kardinaal en andere markante Nederlanders. 

* Jantje van Leiden - Luc Panhuysen

* Pirouette in Paramaribo - Humberto Tan

* Piaf - Simone Berteaut

* De drie musketiers - Alexandre Dumas

* "Redeloos, radeloos, reddeloos" De geschiedenis van het rampjaar 1672 - Petra Dreiskämer

* Het koningsschip. Hollandse Helden: Michiel de Ruyter

* De Zeehelden komen. Hollandse Helden: Maarten Tromp

* De Zilvervloot. Hollandse Helden: Piet Tromp. 

* Heren van de thee - Hella S Haasse

* Naar de wolven - Anna Woltz, Ingrid & Dieter Schubert

* Verraad met Sinterklaas - Bies van Ede

* De Kameleon en het zwaard van Grutte Pier - M de Roos

* De magische strijd van Bakkerij Bliss - Kathryn Littlewood

* De Dragon in the library - Louie Stowell

* Het Indisch geluid - Hella S Haasse

* Maria - Suzanne Wouda

* Meisje met de parel - Tracy Chevalier

* Nevermoor, Morrigan Crow en het wondergenootschap - Jessica Townsend

* Juf Braaksel en het meesterbrein - Carry Slee

* Onder de Paramariboom - Johan Fretz

* Ik was negen toen ik moest trouwen - Nojoud Ali & Delphine Minoui

* Gedoemd tot kwetsbaarheid - Geert Mak

* Het Nederlandse meisje, Audrey Hepburn en haar tijd in NL tijdens de Tweede Wereld Oorlog - Robert Matzen

* De boogschutter van Hirado - Rob Ruggenberg

* Pinkeltje en de zwevende zweefmolen - Corrie Hafkamp

* Marilyn en Audrey the battle - Hanneke Groenteman

* Harry Potter en de steen der Wijzen - JK Rowling

* Ettertje slaat weer toe - Simon Brett

* De boeken van Terra Fabula, het vergeten koninkrijk - Peter de Willis

* Trammend door Groningen - CJ van den Berg en GW Katenbeld

* Eat that frog - Brian Tracy

* Hoe God verdween uit Jorwerd - Geert Mak

* Sleuteloog - Hella S Haasse

* Gezellig - Petra Veltman

* Groningen in vuur en puin - uitgave Jan Haan NV

* Arctisch dagboek - Jelle Brandt Corstius

* Paddeltje, de scheepsjongen van Michiel de Ruyter - Johan H Been

* Versluiering - Monaldi & Sorti

* Mijn vader, de familie & ik - Judith Koelemeijer

* Om de schatten van Il Tigretto - Johan H Been

* Snikken en grimlachjes - Piet Paaltjens

* Sterrenstof - Daphne Dekkers

* Ontmoeting in Venetië - Rosita Steenbeek

* Lichter dan ik - Dido Michielsen

* De Brug - Geert Mak

* Het wenslied van Shannara - Terry Brooks

* Venetiaanse gedichten - Maria de Groot 

* Joods Amsterdam, in een bewogen tijd 1890 - 1940

* Het tuinhuis - Hella S Haasse

* Nevelen van Avalon - Marion Bradley

* Het heksenboek - Peter Vervloed

* Sporen van het slavernij verleden - Margriet Fokken & Barbara Henkes

* Maanlicht - Hella S Haasse

* Stoute Hond - Chris Haughton

* Halen maar! Een visserman vertelt - Arie van Roon

* Twee vogels in één beklemmende kooi - Eelke Glaudé

* Alles komt goed, Altijd - Kathleen Vereecken

* Veur kachel - Hans Beukema

* Piratenzoon - Rob Ruggeberg

* De engelen des doods - David Hewson

* Wondersmid II - Jessica Townsend

* Wonderlijke weetjes en fasinerende feiten over de: Ridders

* Wonderlijke weetjes en fasinerende feiten over de: Egyptenaren

* Wonderlijke weetjes en fasinerende feiten over de: Romeinen

* Suzanna du Plessis, portret van een slavenmeesteres - Hilde Neus van der Putten

* Fansi's stilte - Tessa Leuwsha

* De wraak van Piet Hein - Peter Smit

* Ijsbarbaar - Rob Ruggenberg

* Het verraad van Water Dunen - Rob Ruggenberg

* Door met de strijd, Nederland en opstand - Nelleke Noordervliet

* De VOC op zoek naar de Goud- en Zilvereilanden - Dr PG Vonk

* Nederland en Japan, bijzondere betrekkingen - Alan Lemmers & Graddy Boven

* De Burger en de hoer, prostitutie in Amsterdam - Lotte van de Pol

* Petite - Edward Carey 

* Anna Karenina - Lev Tolstoy 

* Romeo & Julia - William Shakespeare 

* Father Sergius - Lev Tolstoy

* De boeken van Terra Fabula, het zilveren labyrint - Peter de Willis

* Het meisje dat nevel weefde - Agnès de Lestrade

* Eetlezen - Remco Campert

* Reis naar het noodlot - Robert Joost Willink

* Lutine - Martin Hendriksma

* Een vrouw op de Drakentroon - Mayli Wen

* De moord op Bonifatius - Annelies van der Groot

* Verzet tegen Napoleon - Lotte Jensen

* Het wonderlijke scheepsjournaal van Mattias Spijker - Harmen van Straaten

* Ik moet u iets zeggen - Mensje van Keulen

* Grand Hotel Europa - Ilja Leonard Pfeiffer

* De straat - Ann Petry

* La Superba -  Ilja Leonard Pfeiffer

* Het sleutelkruid - Paul Biegel

* De Nederlandse vlag op de wereldzeeën - Op gegist bestek - JC Mollema

* De eerste tocht rond de wereld. De ontdekkingsreis van Fernão de Magalhães

* In Europa - Geert Mak

* Sinterklaas verklaard - Willem Koops, Madelon Pieper & Eugenie Boer

* De wensdagen - Patricia Wessels 

* Stoorzender - Arjen Lubach

* Iemand in het bijzonder - Arend van Dam

* De verovering van de Zilvervloot. het verhaal over Piet Hein - Robert F Marx

* Najib - Marcel Langedijk

Op Instagram staat onder elk boek wel wat ik er van vond Zakina Leest 2020

Jaaroverzicht 2020

 Januari

Het lijkt erop dat ik een jaar altijd wel begin met een museumbezoek. Deze keer ging ik naar de Mendini tentoonstelling in het Groninger Museum. 

Op 11 januari ging ik met een vriend van mijn zoon, naar de opening van Storyworld, die in het Forum zit. Het stripmuseum bestaat helaas niet meer en dit is zeg maar een modernere variant waar ook moderner spul in voor komt zoals manga en anime. 

Al waren we het ons nog niet bewust, maar wat was het leven nog normaal. Op 15 januari maakte ik een foto van de Green Energy Mill *klik* van Eurosonic Noorderslag. Op de Grote Markt stond een robot van Jelle de Graaf. 

Februari

3 februari een Tweet-up in het Forum en een dag later een meeting met interessante mensen in restaurant Mechoui. 

18 februari ging ik op aanraden van bezoekers van ons museum, naar een tentoonstelling in het Universiteitsmuseum. Deze tentoonstelling ging over Spitsbergen '79. Het skelet op de foto is een replica van een kist die in 1980 werd gevonden op een groot grafveld. Een groot deel van de gestorvenen heeft geleden aan scheurbuik. Wat mij het meest verbaasd is dat de Europeanen wollen kleding droegen in zulke koude streken. Dat heeft niet voor bescherming tegen de kou gezorgd. Europeanen schreven vroeger ook altijd zo neerbuigend over andere volken, maar ze hadden best kunnen afkijken hoe bewoners van koude streken zich kleden ;). 

Op 19 februari stopte ik eerder met werken om een tentoonstelling te gaan bekijken in Galerie Noord. Faisel Saro had daar een tentoonstelling en was zelf ook aanwezig. Een mooie ontmoeting en mooie gesprekken. Het werk met de handen raakte mij het meest. Vooral als je het werk van William Turners 'Slave ship' kent. 

Maart t/m Mei

NL ging in Lockdown, niet zo erg als bijv in Spanje en Italië, maar zoveel mogelijk ging dicht en het verzoek om zoveel mogelijk thuis te blijven. Wij gingen vrijwillig in quarantaine. Just in case en niet uit angst, maar we wisten toen nog amper wat, sowieso leert deze tijd je ook dat iedereen een andere mening heeft en dat begrip soms ver te zoeken is. Maar ook, dat we in onze handen mogen knijpen met de vrienden die we hebben. *klik*

Juni

Deze maand werd ik voorzitter van de Ondernemers Vereniging Westerkwartier. Met de vorige voorzitter was ik al van plan geweest om een Facebook en Instagram account te openen. Zij zou Facebook doen en ik Instagram. Ik besloot op 12 juni het Instagram account te openen. *klik* aan het einde van het jaar zal op dat account 275 volgers zijn. 

We gaan samen naar school fietsen oefenen en na 77 dagen niets doen is dat een hele opgave. Moe vielen we na afloop op bed. Quarantaine blijkt funest voor je conditie te zijn. De eerste schooldag fietste ik mee met alle schoolspullen. Wel zo handig met mijn fietskratje. 

Het museum ging 4 juni weer open en mijn lieve collega's hadden geregeld dat ik veilig achter plexiglas kan werken. En gelukkig zit het allemaal vast en als ik alleen werk hoef ik geen mondkapje op. Maar mensen hangen nog steeds op de balie of drukken hun neus tegen het plexiglas hahaha bizar, maar waar. 

De rest van het jaar zou ik het enorm missen om geen musea te bezoeken, maar gelukkig zie ik af en toe nog kunst door het raam van NP3 op de Sint Walburgstraat of de kunst in het UMCG.

Omdat ik geen horeca bezoek, wat ik enorm miste dit jaar, at ik alleen nog ijs van de ijskar op straat of op de Grote Markt. Verder wel regelmatig wat afgehaald of gebruik gemaakt van Thuisbezorgd of Fooddrop. 

Juli & Augustus

Zomervakantie: Op vakantie zouden we toch niet gaan ivm corona en we hadden tijdens de Lockdown en in de zomervakantie het vakantiegeld uitgegeven aan meubels om ons huisje aangenamer te maken. De schuur stond tot de nok toe vol met ouwe zooi. 

De Groninger Diepen kleurden groen van de alg en door de zeer warme zomer. Ik ging een dagje op pad met Robin Curiosa en bezocht ook zijn winkel. Aan het einde van de maand kreeg ik zowaar mijn puber mee naar de Martinikerk, waar de maquette van Bommen Berend te zien was. 

September

Ik hees voor het eerst in mijn leven een vlag. In dit geval de vlag van Open Monumentendag op de binnenplaats van het museum. Het werd een heel rare Open Monumentendag, omdat mensen gereserveerd moesten hebben. 

In ons museum ging de tentoonstelling Stort open. 

Ik vond in een nalatenschap 2 volksalmanakken van de drukkerij Jacobs. Nu zit Jacobs Kantoor en Thuis tegenover het museum, dus ik liet het aan de dames zien, die daar werken. Het heeft er een maand gezellig in de etalage gelegen en daarna heb ik het geschonken aan de Drents Archieven. De Groninger Archieven had deze twee al en in beide boekjes kwam veel Drenthe voor. 

Oktober

In oktober begon ik met lunchwandelen, omdat we tussen de middag dicht waren. Maar ik ging pas serieuzer lunchwandelen toen ik een stagiaire kreeg. 

Mijn voormalig buurmeisje kreeg een dochter, maar pas in december ging ik op kraamvisite. 

Op 26 oktober werd ik geïnterviewd door Oetse Eilander op Noord *klik*

November

Op 9 november hielp Robin met een kameraad van hem, mijn schuur leeg halen. Zo enorm fijn, want sowieso rond om Oud & Nieuw heb ik liever de fietsen in de schuur. Heerlijk om al die ouwe en kapotte zooi van afgelopen jaren, eindelijk kwijt te zijn. 

Vanaf 16 november heb ik een eigen rubriek op de socials van het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Mocht je de artikelen willen lezen? Wil je dan ook een like geven? *klik* Er ontstaan mooie gesprekken uit of mensen die vele foto's sturen van een stukje geschiedenis die ik deels nog niet kende. Ik hou er van. 

Half november deed Ango Diva een fotoshoot bij ons, maar de locatie binnen paste niet bij wat ze nu moest promoten. Maar ze komt zeker eens terug in ons museum voor andere shoots. 

We fietste naar Meerstad en bezochten voor het eerst in heeeeeel lange tijd, weer vrienden. Zij hebben een heerlijk ruime huiskamer, dus het leek mij corona-proof. Op de terugweg wilde mijn boef een andere route en mocht ik op de brug niet van mijn fiets afstappen. Met mijn gewicht en die kleine bandjes van mijn fiets, werd het een hel, maar hij had zo'n lol :D. 

December

Er is een bladkunstenaar actief in de Groningse Oosterparkwijk en ik ging opzoek naar één van zijn kunstwerken. Door de regen besloot ik niet verder te zoeken. *klik*

Op 11 december kwam mijn stukje over de waterput op *Rondje Groningen* 

Ik haalde de magische grens van 2.000 volgers op Instagram ook kreeg ik meer volgers door de quizjes die ik maakte bijvoorbeeld van mijn zoons topo. En mede door die quizjes, haalde mijn zoon zijn aller aller aller eerste 10 !!!!

Ik las dit jaar 104 boeken *klik Instagram* of *klik blogje*

Op het account @Zakina_verkoopt haalde ik dit jaar 95 volgers en dan denk je, dat is amper wat. Maar het mooie is, dat ik hier vaak meer verkoop, dan via Marktplaats. Of dat men het op Insta ziet en via Marktplaats koopt. Ik verkocht 14 items van onszelf en 66 artikelen van de museumwinkel, vooral veel tweedehandsboeken. En dan heb ik niet eens meegerekend waarvoor mensen naar het museum kwamen. 

Het grappige is, dat ik ook weleens wat verkoop wat ik in stories laat zien van mijn gewone account. En dat is ook de reden waarom ik met Zakina verkoopt begonnen ben vorig jaar. 

Ik was de laatste tijd bewust minder actief, omdat de posttarieven weer veranderen per 1 januari, dus dat scheelt mij een hoop verander. 

Hopelijk wordt 2021 weer normaler en kunnen we weer wat beleven met musea bezoeken, dagjes uit en met diverse vriendinnen/kennissen gezellig lunchen, want ohhhh wat heb ik dat gemist. Al hebben wij het geluk, dat we graag thuis zijn, maar zoveel thuis als in 2020 ben ik natuurlijk nog nooit geweest. 

De Burger en de hoer - Lotte van de Pol

De afgelopen 2 dagen las ik het boek 'De Burger en de hoer" van Lotte van de Pol. Prostitutie in Amsterdam. Het mooie is, dat er in zo'n boek een heel stuk geschiedenis voorkomt over het leven in Amsterdam en geschiedenis van ons land. Nu heb ik al eerder blogjes geschreven over prostitutie ivm een tentoonstelling van een paar jaar geleden in het museum waar ik werk. Mocht je die blogjes willen lezen * klik dan hier *

Sommige dingen wist ik al van onze geschiedenis, maar heb je door het lezen van dit boek weer een extra aanvulling, wat ik altijd wel leuk vind. Het boek vond ik vooral interessant door de geschiedenis van Amsterdam en Holland en hoe de mensen in die tijd leefden. De dingen die ik met jullie wil delen volgen hieronder: 

Bijvoorbeeld dat er in de Amsterdamse straten in januari 1670 en langs de grachten speciaal geconstrueerde olielampen kwamen en de daarop volgende 10 jaar kwamen er zo'n 600 bij. De bedoeling van de straatverlichting was vooral 'de veiligheid', maar het gaf een enorm impuls voor het nachtelijk uitgaansleven en gaf de prostitutie een enorme vlucht. Het aantal nachtwachten werd van 300 naar 480 gebracht. Het betalingssysteem van politieambtenaren hadden financieel belang bij prostitutievervolging. Het salaris van een Amsterdamse schout en de substituut schouten werden er immers van betaald. Sinds de Middeleeuwen moest iemand uit het ambt zelf zijn betaling zien te verdienen. Voor elk aangebracht delict was een derde voor de schout persoonlijk, een derde voor degene die het aanbracht en een derde deel voor de stad. Een Amsterdamse schout verdiende op jaarbasis 1000 gulden salaris per jaar, 500 gulden presentiegeld en 50 gulden kleedgeld. Een substituut schouten kreeg 800 gulden per jaar. 

Bij volle maan bleef de nachtverlichting uit. 

Na 1722 lukt het de overheid de openlijke speelhuizen effectief terug te dringen. Er worden dekmantels gezocht voor het eigenlijke bedrijf, zoals tabakswinkels. Een belangrijk neveneffect is, dat de toeristen weg blijven. Want de speelhuizen stonden in menig publicatie van Fransen en Duitse toeristen die hun Grand Tour aan het maken waren. En ze wilden er best allemaal heen alleen al uit nieuwsgierigheid. Zelfs vrouwelijke toeristen gingen onder mannen begeleiding, uit nieuwsgierigheid kijken. Er werd gezongen, er was muziek, er werd gedanst en veel gedronken. 

Burger en niet burgers = Poorters en niet poorters. Ik kwam wel vaker het begrip Poorters tegen in boeken die over vroeger gingen. Maar ik dacht dan altijd dat, dat mensen waren die werkte bij de stadspoort zoals een poortwachter of iemand die op de muur loopt om de stad te bewaken :). Leuk, om door een heel ander boek nu te ontdekken wat zo'n woord werkelijk betekent. 

Omgang met Joden werd als onterend gezien in de 17e eeuw. Een dienstmeisje die bij Joden had gewerkt, kon daarna geen dienst meer vinden bij 'goede lui', maar dit gold ook voor de hoeren die een Jood als klant hadden gehad en dat bekend werd. 

Eer was in die tijd een heel groot goed. Je eer (goede naam) kon op het spel staan. Je kon ook eer hebben, als je arm was, maar oneerbare armen waren in de eerste plaats prostituees en allen die bij prostitutie betrokken waren. Dieven en andere misdadigers werden vanzelfsprekend als eerloos beschouwd, en dat gold ook voor kermisklanten, waarzeggers, kwakzalvers, straatzangers en wat de mannen verder nog betrof een groot deel van de laagste klasse van soldaten en matrozen, vooral zij die in dienst waren van de VOC en WIC. De leefwijze van normen en waarden van deze lieden werden door de eerlijken (arm als ze waren) gezien als een omkering van alles wat goed, burgerlijk en eerlijk was. 

Maar ook het bewijzen van 'de laatste eer' was zeer belangrijk. Acte de présence bij begravenissen geven was een belangrijke plicht van buren en van gildebroeders en -zusters. Voorstellen tot de invoering van een belasting op begraven en ingrijpen in begrafenistradities leidden in 1669 tot het 'Aansprekersoproer'. De armen waren bang dat ze zichtbaar pro deo en dus als bedelaars begraven zouden worden, iedereen was verontwaardigd dat ze niet meer hun eigen 'aansprekers' en dragers konden kiezen: Het recht op een eerlijke begrafenis stond op het spel. 

Een ongehuwde moeder, tot seksuele omgang verleid onder belofte van een huwelijk, verkondigde niet haar schande, maar juist haar eer door openlijk haar kind aan de huisdeur van de verwekker te brengen en het kind als het zijne te presenteren. Zo liet zij zien niets te verbergen te hebben. 

In 1724 zat er een hoerenhuis aan het Binnenhof in Den Haag, volgens een anekdote in het boek.  

'Heren en Hoeren', aldus Jacob Cats 'Verschillen, maar één letter'. 

Oost Indië vaarders werden alleen in Amsterdam en in Middelburg uitbetaald. Zij hebben jarenlang voor hun geld gewerkt en joegen het regelmatig in een paar weken er door heen. Een veel gebruikte uitdrukking voor de terug gekeerden was:  'Heren voor zes weken'. De Jantjes verdienden bij de WIC/VOC 3 gulden per week, die ze in 1x kregen uitbetaald zodra ze weer in Amsterdam of Middelburg waren. 

In 17e eeuwse hoerenhuizen werden in Juli en Augustus (als de schepen uit Indië terug waren) via 'mondtijding' nieuwtjes uitgewisseld. Vaak kwamen er dan ook zeemansvrouwen om die nieuwtjes te horen en niet om de hoer te spelen. Zo wisten de zeemansvrouwen hoe het met hun man daar ginder ging of dat hij overleden was. Als dat zo was, wist ze het hierdoor eerder dan via de officiële kanalen. 

Vrouwen verdienden bij gelijkwaardig werk doorgaans de helft van wat mannen verdienden. Mede daarom was er veel armoe. Je leefde in de 18e eeuw onder de armoede grens als je 300 gulden per jaar verdiende. 

In de Amsterdamse volkswijken en de havenbuurten, waaruit veel mannen op zee of in de Oost- of West-Indië waren, waren vrouwengemeenschappen. De organistatie van het buurtleven was er veelal in handen van vrouwen. Terwijl zij ook een groot deel van de tapperijen, logementen en uitdragerijen dreven. Buitenlanders vonden de Nederlandse vrouwen bazig en zelfstandig in hun optreden en dit werd door tijdgenoten negatief beoordeeld. Een citaat van Justus van Effen in zijn weekblad 'De Hollandsche Spectator (1731-1735) 'De Amsterdamse gemene en burger-vrouwtjes, die zich niets aantrekken van hun natuurlijke onderschikking aan de man.' Tsss niets geen natuurlijke onderschikking, de vrouwen in Holland moesten gewoon hun mannetje staan. Vul ik dus hier even aan :). 

Zeevaart was natuurlijk een grote werkverschaffer in de 17e en 18e eeuw. Er voeren elk jaar wel 50.000 tot 60.000 mannen op Hollandse schepen. Er waren de visserij, vrachtvaart binnen Europa, Walvisvaart en seizoensvaart. Varenslieden voor de VOC, de WIC en de marine daarentegen waren veel langer achter elkaar van huis. Zij waren grotendeels afkomstig uit de lagere klassen van de steden van Holland, aangevuld met een aanzienlijke groep buitenlanders zoals Scandinaviërs en Duitsers. De betaling was slechter en de overlevingskansen kleinder en de status geringer. De VOC was de grootste werkgever van de republiek. Drie keer per jaar voer er een vloot uit. In totaal waren er in de 17e en 18e eeuw een miljoen mannen (waaronder tientallen als man verklede vrouwen) en daarvan kwam maar een derde terug. 

Alle type zeevaart eisten hun tol, maar de VOC was de grootste menseneter. De tijdgenoten waren zich daar wel van bewust. Oost-Indië gold immers als het 'graf der Amsterdammers' Door de hoge sterfte op zee, maar ook wel achterblijvers, heeft de zeevaart een drukkend effect gehad op de omvang van de bevolking in heel Holland. 

De meeste matrozen bij de Compagnie en op de oorlogsvloot waren ongehuwd. Van hun gage, die pas na hun reis werd uitbetaald, konden ze trouwens geen gezin onderhouden. de 20 á 40 gulden die ze nog tijdens hun reis jaarlijks konden laten overmaken naar huis, dekten maar een tiende deel van wat een gezin nodig had. Zeemansvrouwen moeten dan ook grotendeels zelf voorzien in hun eigen onderhoud. Maar eigenlijk was dat begin vorige eeuw ook nog zo. Toen ik het boek 'Veur Kachel...' - HansBeukema

recent las, kwam daar een verhaal in voor van een jongen die ging varen en 2,5 jaar later thuis kwam. Maar al het geld wat hij had was snel op ivm de kleren van de heen reis die nog betaald moesten worden en de nieuwe kleding die hij voor zijn volgende reis nodig had en nog wat onkosten, waardoor hij maar een beetje aan zijn moeder kon afdragen. 

Verder gaat het boek vooral over het leven van de vrouwen in een speelhuis, bordeel, hoerenhuis. En is het boek, als je van geschiedenis houdt echt een aanrader. De auteur gebruikt ook veel materiaal uit boeken uit die tijd, maar ook de processen en ze behandeld ook de spinhuizen.