Ik had de eer om Jan Kruis te ontmoeten in augustus 2011
Ik heb al best wel wat BN'ers ontmoet, maar hij
was de eerste BN'er die me verlegen maakte 😌
De tentoonstelling begon met het straatnaambordje van Jan Kruis. En natuurlijk zijn bekendste stripfiguren.
Voor Jan Kruis behoorden tekenen en schilderen tot de eerste levensbehoeften. Hij deed het grootste deel van de dag niets anders en volgens eigen zeggen kon hij verder eigenlijk ook niets anders... Zo gauw hij op 4 jarige leeftijd een potlood kon vasthouden begon hij te tekenen en dat deed hij zolang hij de kracht daar toe had, tot hij op 83 jarige leeftijd werd begraven.
Een schoolschriftje met tekening.
Jan Kruis had grootste moeite met het reguliere onderwijs en al in zijn jeugd ontleende hij zijn identiteit en zijn status aan zijn tekentalent. Tevens was het voor hem de ideale manier om zijn fantasieën aan anderen door te vertellen en dat deed hij dan ook met verve. Volgens Marten Toonder was hij naast een veelzijdig kunstenaar ook een karaktermaker en regisseur die zijn personages tot grote prestaties drijft. Daarnaast was hij een begaafd schrijver, met een perfect taalgevoel. Zijn reisverhalen voor Libelle hebben een hoog literair niveau. Zelf deed hij daar nogal relativerend over. Hij kon makkelijk schakelen naar compacte en heldere spreektaal en bracht daarmee zijn figuren tot leven. Net als Maren Toonder heeft hij onze spreektaal verrijkt. Wie kent niet de "je-weet-wel-kater'?
De Rode je-weet-wel-kater.
Jan Kruis wilde geen kunstenaar worden genoemd. Niet uit bescheidenheid, maar omdat hij vond dat door de kunstvlag een soms dubieuze lading werd gedekt. Hij miste in die wereld vaak het vakmanschap. Voor hem was vakkundig tekenen de basis voor alle beeldende uitingen. Dat wilde hij graag overdragen aan anderen. Hij heeft met veel plezier aan de Academie Minerva in Groningen les gegeven in modeltekenen en illustratie.
In technisch opzicht is het werk van Jan Kruis veelzijdig en uiterst boeiend om te bekijken. Mij raakte in deze tentoonstelling de acrylillustraties van Woutertje Pieterse. Ze zijn van een hoog niveau en naar aanleiding van die mooie illustraties heb ik opnieuw heb boek geleend van de bieb. Ik vind het verhaal van Multatuli nogal lastig om te lezen. Ondanks dat ik zijn boek Max Havelaar graag gelezen heb. Dankzij deze tentoonstelling ben ik dus weer het boek Woutertje Pieterse aan het lezen, geïllustreerd door Jan Kruis.
Deze prent komt uit dat boek. Door een rijtuig op de brug, gleed Emma onder de leuning van de brug door en viel in de stadsgracht. Wouter was het kind na gesprongen. Maar toen-i nat en bemodderd werd thuisgebracht, zei juffrouw Laps dat men den Heere niet mocht verzoeken. En dat was 't toch, als men te-water sprong zonder te kunnen zwemmen. En juffrouw Pieterse klaagde >> dat er met dien jongen altyd wàt was" (citaat)
Zo mooi deze prent. Zoveel mooier, dan
in het boek
Op het bruggetje bij de twee molens, waar Woutertje Pieterse graag zijn boek leest; legde hij zijn boek op de leuning van de brug en begon te lezen. Femke, grooter dan hy, had den arm om z'n hals geslagen, en wees hem met de andere hand wat hy lezen moest! Een lieve schildery! (citaat)
Deze met waterverf ingekleurde tekening heeft Jan Kruis voor zijn overlijden gemaakt. De cartoon was bedoeld als afscheidscadeau voor vrienden die in Mantinge op condoleancebezoek zouden komen. De menagerie, getekend door zijn dochter Andrea, is een groepsportret van alle overleden dieren (sommige figureerden in zijn strips) die deel hebben uitgemaakt van het Kruisgezin. De ooievaars in de lucht zijn de vaste bewoners van het ooievaarsnest achter zijn atelier, een cadeau voor zijn 80e verjaardag.
In verband met zijn naderende dood inspireerde Jan tot een aantal cartoons over hoogbejaarde overledenen en alle verwikkelingen die daar uit voortkomen. *Klik hier*
In januari las ik op nu.nl dat het de bedoeling is, dat er deze zomer een Jan Kruis museum geopend zal worden, in het voormalige gemeentehuis van Westerbork. Jan Kruis heeft voor zijn overlijden zelf nog mee geholpen met het samenstellen van veel onderdelen van het museum, zoals de interactieve tekencursus.
De herdenkingsexpositie geheel gewijd aan Jan Kruis loopt in Het Nederlands Stripmuseum t/m 2 september 2017 *klik*
Bronnen: Het Nederlands Stripmuseum
Boek Woutertje Pieterse
nu.nl
