De Walfriduskerk in Hellum (gemeente Slochteren) is een hervormde kerk
en is één van de oudste kerken van de provincie Groningen.
Het oorspronkelijke Romaanse kerkgebouw dateert uit het einde
van de elfde eeuw. De tufsteen van de oorspronkelijke kerk is bij een latere verbouwing
hergebruikt, afgewisseld met baksteen, wat de kerk een kenmerkend
exterieur geeft.
In 1871 werd de huidige aangebouwde toren gebouwd.
In de toren hangt een klok uit 1396 met daarop een beeltenis van Maria met het kind Jezus.
(op de foto het rouwbord voor Egbert Rengers zoon van Frans Rengers)
In de kerk hangt een wapenbord van Frans Rengers uit 1568
(dus ik moet terug om die op de foto te zetten ;) )
en is daarmee het oudste wapenbord van de provincie.
De familie Rengers wordt voor het eerst vermeld aan het einde
van de 14e eeuw toen verschillende leden deel uit maakten van het
bestuur van de stad Groningen.
In latere eeuwen verspreidden de familieleden zich over de Ommelanden
waar zij als hoofdelingen en jonkers op borgen in de regio woonden.
Frans was Hoofdeling te Hellum, Schildwolde en Siddeburen.
Hij is geboren rond 1506 in Ten Post, Farnsum en overleed in 1568 op 62 jarige leeftijd.
Hij was de zoon van Johan Rengers Heer van Oldenhuis en Tuwinga (1465-1539)
en Judith (Jutte) ten Water (+ 1475-1530).
Het is onbekend met wie hij een relatie had, maar uit die relatie zijn
geboren Johan, Egbert en Edzard.
Johan (zoon van Frans) was na 1594 gedeputeerde van de Ommelanden der Staten Generaal,
commandant van de schans van Otterdun
en admiraal van de geuzen op de Eems.
Dankzij hem is het wapenbord er gekomen.
De familie Rengers bezat sinds 1359 de borg Menalda
en daarmee de collatierechten van de kerk.
De preekstoel dateert van 1759 en is rijk versierd met houtsnijwerk.
De wapens die erop staan zijn van de geslachten Rengers en Ripperda.
Wat ik heel bijzonder vond in de kerk is dit rechtop
geplaatste zandstenen sarcofaag, die als houder voor de
doopschaal dienst doet.
De sarcofaag is van gele zandsteen met rode verkleuringen.
Het model is trapeziumvormig en de achterzijde is open,
want het is natuurlijk wel een grafkist.
Tegen de Zuidwand van het schip is dit gesneden opzetstuk van een herenbank
bevestigd. Het draagt de familiewapens van Ripperda en Rengers
vermoedelijk stamt het uit omstreeks 1660.
De herenbank waar het oorspronkelijk deel van uitmaakte is
vermoedelijk na de laatste restauratie niet herplaatst.
In de Zuidoost gevel van de koorsluiting zit een laag venster,
zit en hagioscoop.
Volgens de mevrouw die in de kerk aan het werk was, toen
wij er waren, konden vanuit daar de mensen die niet in
de kerk mochten komen (misdadigers, overspeligen en lepralijders)
zo toch de mis volgen zonder zich onder de kerkgangers te
begeven.
Op de voorgrond een fraai bewerkt knielbankje.
De wit gepleisterde kerk wordt overdekt met een balkenzoldering.
Op de balustrade het Lohmanorgel, gebouwd in 1819.
De orgelgalerij heeft als opschrift regels van psalm 150 en psalm 81.
Boven de entree van de kerk hangt dit gevelsteentje.
Betekenis heb ik nog niet kunnen vinden.
Toorn Helm
De hoek met zwerfkeien geeft de plaats aan van de afgebroken vrijstaande toren.
Hoe oud de toren was en wat zijn oorspronkelijke doel was blijft een mysterie.
Waarschijnlijk stamt hij uit de 13e en 14e eeuw. In romano-gotische stijl
was het één van de eerste stenen bouwwerken van Hellum.
De toren was iets hoger dan de kerk en met 2 luidklokken.
Van deze klokken werd verteld dat ze zo buitengewoon mooi
konden luiden dat men het tot over de Eems en Dollard, in emden horen kon.
Over de afbraak in 1871 dacht men niet gelijk.
Toch is de toren voor fl 1250,= verkocht en afgebroken.
Het puin is gebruikt voor verharding van de Schildwolder Meenteweg.
De kleine klok is verkocht voor fl 860,= bij haar vertrek
op 7 maart 1871 werd onderstaande gedicht gemaakt als afscheidsgroet:
Gebruikte bronnen:
www.wikipedia.nl
http://www.genealogieonline.nl
www.groningengids.nl
home.kpn.nl/k2468/hellum
ANWB-bord bij de entree
2 opmerkingen:
Wat een geschiedenisles :) Maar wel heel mooi idd. En waarom idd geen toerist zijn in eigen land, we hebben zoveel mooi dat ik iig nog nooit gezien heb.
Er is zoveel moois in eigen land. Soms echt onverwachte pareltjes. Naar aanleiding van dit logje ga ik binnenkort een kerkje van binnen zien, waar ik al jaren nieuwsgierig naar ben.
Een reactie posten