Geheimpje van Verhildersum

video van 20 seconden

Vorig jaar liet ik een 'geheimpje' zien aan de gevel van Museum aan de A en nu een 'geheimpje' van Verhildersum 

Iets is nooit echt geheim als er ooit al eens over geschreven is, maar ik ga er vanuit dat dit geheimpje niet alom bekend is. 

Vorig jaar oktober kreeg ik een tekst toegestuurd uit een boek, maar ik weet niet welk boek. Ik vond het een grappig weetje, maar vroeg mij af of het waar was 🤔.

Voorheen stonden aan de weg op deze plek twee leeuwen, eigendom van het Groninger Museum. Op een gegeven moment werden die teruggehaald en moest de toegang op een andere manier geaccentueerd worden. 

Zo'n mooie oprijlaan verdiend natuurlijk een statige entree en het model inrijhek werd gevonden op Dickninge, een havezate in de plaats De Wijk (Drente) Er werd een schets gemaakt en de timmerman maakte het. 

En nu komt het 🤫: De twee adelaars op de hekpalen, passend bij het wapen van de familie Van Starckenborg, werden gekocht bij een tuincentrum 😄.

En het toeval wilde, dat een maand later de man die de adelaars op de zuilen heeft gezet, bij mij in de hal van Museum aan de A stond. Toen ergens in het gesprek Verhildersum genoemd werd begon ik over dit 'geheimpje' wat ik had gelezen.

Het is een goede keuze geweest met bijkomend voordeel, dat er geen kostbare historische beelden onbeschermd aan de openbare weg hoeven te staan.

Nu denk je misschien "Waarom plaats je dit nu pas Zakina?" Nou, omdat ik er geen foto's van had gemaakt en afgelopen zondag heb ik dat bewust wel gedaan 🤪.

Popeye & Frank "Rocky" Fiegel

Popeye, Museum aan de A

Wist jij dat 𝗣𝗼𝗽𝗲𝘆𝗲 gebasseerd is op een echt persoon? 

Klik op Foto voor Youtube video
van 2½ minuut

Frank "Rocky" Fiegel (1868-1947) 

Het is vandaag Rocky's sterfdag. Rocky deelde hetzelfde uiterlijk en dezelfde persoonlijkheid met Popeye, maar niet alles aan Popeye kwam overeen met het leven van Rocky. Rocky hield van drank en had sterke vuisten, maar dat kwam niet van spinazie en hij was geen zeeman. 

Toen hij werd begraven, kreeg hij een ongemarkeerd graf naast de plek waar zijn moeder werd begraven. In 1996 werd een poging gedaan om dit te verhelpen, door er een grafsteen neer te zetten en een gravure erin te snijden met een afbeelding van Popeye uit 1929.

Fotonr 1: de achtergrond was rommelig, die heb ik weggepoetst van mijn eigen foto. Toen ik 12jr geleden bij het Noordelijk Scheepvaartmuseum (nu Museum aan de A) kwam werken en een rondleiding kreeg in het depot, stond daar onze Popeye. 

Ik heb altijd gedacht dat iemand hem zo genoemd had. Maar hij heet echt zo. Het is een souvenirspopje van papier-mache en werd verkocht op de North Sea Ferries (1965-1996). Het popje van 34cm hoog is gemaakt in Schotland en  komt uit de jaren '60. Er zat snoep in. 

North Sea Ferries zijn in 1996 opgegaan in een andere maatschappij wat nu P&O Ferries is.

Jan Lucas van der Baan

𝗭𝗼𝘂𝘁𝗸𝗮𝗺𝗽 ± 𝟭𝟵𝟲𝟰 - 𝗝𝗟 𝘃𝗮𝗻 𝗱𝗲𝗿 𝗕𝗮𝗮𝗻

Jan Lucas van der Baan (1912-1990) Dit werk is in het bezit van Museum aan de A en hing in een Ploegtentoonstelling in 2021 en waarschijnlijk ook in de JL van der Baan tentoonstelling in 2002 toen wij nog het Noordelijk Scheepvaartmuseum waren, maar ik werk er vanaf 2012. 

In 1941 wilde JL van der Baan lid worden van schilderscollectief de Ploeg. Hij werd afgewezen, omdat zijn manier van schilderen er niet bij paste. Hij werd aspirantlid en na WO II is hij echt lid geworden. Tevens heeft hij bestuurlijke rollen bekleed zoals secretaris en voorzitter. 

JL van der Baan was één van de initiatiefnemers van Het Grafisch Centrum dat is opgericht in 1964 en hij was daar voorzitter tot 1987. 

Ook is hij de bedenker van de Koppermaandagprent die elke eerste maandag na Diekoningen wordt bekend gemaakt. Van oudsher was dit een dag waarop drukkers feestelijk de start van het nieuwe jaar vierden en hun werkgever een mooi drukwerk aanboden, hun Kopperprent. In ruil daarvoor trakteerde de werkgever zijn medewerkers.

Voor de Kopperprent van 2024 is gekozen voor het mooie schilderij 'Vier Paarden' van Jan Altink uit de collectie van Museum Belvédère in Oranjewoud,

Bronnen: 

- Museum aan de A

- Wikipedia

- Het Grafisch Centrum Groningen

- Beno Hofman zie video Beno's Stad https://youtu.be/Ilke3PB35Fw?si=uR-2NRd8EvqLYB05

Kinder-/kakstoel

Speelgoed kinder-/kakstoel

Vorige week bekeek ik nauwkeurig één van onze poppenhuizen in het Speelgoedmuseum Roden en zag dit kinderstoeltje, die had ik toch eerder gezien? 🤔 want poppenhuizen waren vaak op waarheid gebasseerd met meubeltjes op speelgoed formaat.

En ik zou Zakina niet zijn, als ik anderen niet gek maak met mijn 'ontdekking' 🤪😄

De Kinder-/Kakstoel in
Stadsmuseum Harderwijk

Speurend door mijn foto's van afgelopen zomer vond ik ze tussen de foto's die ik nam in Stadsmuseum Harderwijk en het is een kinder-, kak-, kakke- en of kaststoel en deze is in de basiskleur rood. 

Hier zoomde ik in en zag ik een rondje en
besefte ik de dubbele functie van de stoel.

In het zitgedeelte zit een ronde uitsparing waar de po geplaatst kon worden. Een tuigje voorkwam dat het kindje eruit kon vallen. 

De binnenkant

Achter het deurtje zie je meerdere plankjes. Een plankje voor de po en onder het plankje met de 5 gaatjes kon een voetenstoofje.

Het plankje met de 5 gaten

Het tafeltje was om aan te eten of te spelen. Het kind zat in het stoelje in de blote kont en kon dus meteen onder het eten of erna de behoefte doen (hier gaan we verder niet op in 😷🤢)

De stoel van bovenaf gezien

Vroeger waren kinderen bij een jaar of anderhalf jaar al vaak uit de luiers. Een baby (die zo jong is dat die nog niet kan zitten) heeft nog ontlasting op zuiver refelectoir. Pas tegen of na het eerste levensjaar kunnen de kinderhersenen het zelf, al is dat in onze tijd moeilijker geworden door de super droge wegwerpluiers.

Deze stoel zorgde er dus voor dat het moeder enorm veel wasgoed scheelde. 

Dit model kinderstoel was al in de 17e eeuw in zwang, en bleef vooral in traditionele gemeenschappen zoals Hindeloopen, Spakenburg en Marken, nog tot in de 20e eeuw in gebruik. En de Hindelooper kinderstoelen waren ook nog eens prachtig bewerkt en met motieven beschilderd 😍.

📷 1, 2 en 3 by Zakina Muyres 

📷 4, 5 en 6 by Afiena van IJken-van Zanten 

Gebruikte bron: Toen ik de binnenkant van de stoel had gezien wilde ik weten waarom er gaatjes in het plankje zaten. Op de website van het Zuiderzeemuseum stond de info over het voetenstoofje 🙂

Blue Monday

Volgens een Britse psycholoog, de meest deprimerende dag van het jaar. 

Op het Landgoed Verhildersum staat in de oude Groninger boerderij (1870) deze blauwe poepdoos inclusief het wc-papier uit die tijd het Nieuwsblad van het Noorden 🙂.

Toen er nog geen wc's waren, zoals wij die kennen, kwam de poep in een tonnetje en werd als mest gebruikt over de tuin of het land. En omdat er nog geen closetpapier was, werden reepjes krantenpapier gebruikt.

Waar je kan zitten ligt een deksel om het gat dicht te houden. En achter een deurtje of onder een klep kon je dan de emmer weghalen. Die van Verhildersum heeft zo te zien een klep.

In steden werden de emmers ontlasting, voordat de riolering bestond, vanaf de 19e eeuw opgehaald door de strontkar ook wel ironisch de boldootkar, naar een eau de cologne uit Amsterdam, genoemd 😄 ook dat werd voor boerderijen in de buurt van steden gebruikt tot de opmars van kunstmest.

Dit werd dus een blog van blauw naar bruin 😄😉

Poppenbank en canapé

Canapé en Poppenbank

Terwijl men op Museum Mensinge druk bezig is met de schoonmaak om straks in de lente weer alle bezoekers op de mooie Havezate te ontvangen, vond ik van de zomer in het depot van het Speelgoedmuseum Roden een prachtige loeizware poppenbank van 30 bij 50cm geschonken aan het Speelgoedmuseum in 2016.

Los van elkaar lijkt de stof op elkaar, maar eenmaal bij elkaar waren er genoeg verschillen. Wel beide geel, goud, strepen en roosjes.

Met toestemming van de directeuren ging ik van de zomer met de conservator van het Speelgoedmuseum samen naar Mensinge. 

In de salon van Mensinge staat deze prachtige Engelse Georgian mahoniehouten canapé met messing klauwpoten en wieltjes uit ± 1830 de canapé is 1.67 meter breed.

In 2016 opnieuw bekleed met een compleet nieuw binnenwerk door Stoffeerderij van der Veen.

Zoals velen van jullie weten ben ik gek op dit soort toevalligheden 🙂🙃 en samen met Havezate Mensinge gaan er nog veel meer sociale mediapost komen met echte dingen op de Havezate en het speelgoed van het Speelgoedmuseum Roden. Speelgoed was namelijk heel vaak op de werkelijkheid gebasseerd. 

Morgen volgt een verhaal over ons Speelgoedmuseum en Stadsmuseum Harderwijk.

En toen zagen we dat het toch niet helemaal hetzelfde is 😄

Handkar

Een ventje trekt de handkar met kruidenierswaren. Collectie: Speelgoedmuseum Roden

Eén van de vrolijkste objecten in onze collectie:

Dit ventje doet altijd met plezier zijn werk en trekt de handkar met kruidenierswaren. Zo te zien is vandaag alles uitverkocht en brengt hij de kar weer leeg thuis. 

Vroeger werden waren aan de man gebracht met karren of manden (marskramer). Dit kon een paard en wagen zijn bij grote vrachten of als men een paard kon betalen liep die ook wel voor kleine vrachten.

Voor kleinere vrachten werd een kar getrokken door een hond of mens. De hond werd ook wel 'het paard van de armen' genoemd. 

In 1963 werd het vervoer van handel op een door een hond getrokken kar wettelijk verboden. En dat voelt helemaal nog niet zo heel lang geleden 🤔. 

Zo'n man met kar werd een venter of leurder genoemd. Er schijnt wel onderscheid tussen te zijn. Een leurder verkoopt eetwaar en een venter duurzame goederen of materialen.